به مناسبت سالروز بزرگداشت پدر ایران‌زمین، کورش بزرگ، در روز هفتم آبان ماه 1393 هایبرت الکسان شیر‌آباد، دانش‌آموز کلاس دوم ریاضی مطلبی درباره منشور حقوق بشر کورش و همچنین منش و روش او در مراسم صبحگاه خواند. این متن به همراه تندیس استوانه حقوق بشر کورش به مناسبت هفتم آبان ماه در جایگاه سرمایه‌های ایرانی قرار داده شد.
در کتابخانه مدرسه نیز دو سه سالی است به این فکر افتاده‌ام که قفسه‌هایی با موضوعات ویژه داشته باشیم. قفسه فیروزبهرام برای تألیفات، نوشته‌ها، ترجمه‌ها و به‌طورکلی آثار فیروزبهرامی‌ها برای معرفی آن به فیروزبهرامی‌های جدید و قدردانی از صاحبان آثار، قفسه ایران برای گردآوری مجموعه کتاب‌هایِ خواندنی "از ایران چه می‌دانم؟" از دفتر پژوهش‌های فرهنگی و دیگر کتاب‌هایی که به موضوع ایران می‌پردازند و قفسه ویژه دیگر به نامِ "کورش بزرگ" که این دو عنوان اخیر به جهت تقویت حس میهن‌دوستی بنیان‌گذاری شده است. مهر به میهن تنها موضوعی است که تمامی ایرانیان را گرد‌هم می‌آورد. میهن‌دوستی و احساس تعلق به وطن و یک کشور مشترک با وجود تفاوت‌های دیگر حس یگانگی، وحدت، همدلی، هم‌سویی را ممکن می‌سازد. تفاوت‌های زبانی، نژادی، فرهنگی، دینی-مذهبی، طبقه اجتماعی، تحصیلات، جنس، سن و . . . تنها و تنها تفاوت‌های خوشایندی هستند مانند رنگ‌های متفاوت اما آنچه این افراد متفاوت را دورهم جمع می‌کند میهن است و یک فرد به جهت زاده شدن در جغرافیای کشورِ ایران ایرانی به‌حساب می‌آید و پدر ایران، این کشور دیرپا، کورش بزرگ بنیان‌گذار نخستین سلسله پادشاهی ایران و جهان است که به این میهن‌دوستیِ لازم و وحدت‌آفرین استحکام می‌بخشد .
متن تهیه‌شده برای بزرگداشت کورش را که پارسال به همین مناسبت تهیه کرده بودم و بخش‌هایی از آن توسط هایبرت الکسان در مراسم صبحگاهی روز 7 آبان امسال-1393- خوانده شد در زیر می‌آورم:
استوانه کورش
در سال ۱۲۵۹ خورشیدی/ ۱۸۷۹ میلادی، به هنگام کاوش‌های باستان‌شناسی گروه بریتانیایی در میدان باستانی بابل ، در میان‌رودان (بین‌النهرین)، هرمزد رسام، باستان‌شناس بریتانیایی آسوری‌تبار، استوانه‌ای از گِل رس را یافت که نوشته‌هایی به خط میخی روی آن نقش بسته بود. این استوانه 5/22 سانتی‌متر درازا و ۱۱ سانتی‌متر پهنا دارد و دورتادور آن ۴۵ رج (به‌جز بخش‌های ویران‌شده) به زبان اکدی (بابلی نو) نوشته شده است.
بررسی‌ها نشان داد که نوشته‌های روی استوانه در سال ۵۳۸ پیش از میلاد، به فرمان کورش بزرگ پس از شکست دادن نبونید و چیرگی بر کشور بابل، نگاشته شده و در نیایشگاه «اِسَگیله»(پرستشگاه مردوک) در شهر بابل جای داده شد.
هم‌اکنون این استوانه سفالین در بخش «ایران باستان» در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود.
در سال ۱۳۷۵خورشیدی آشکار شد که بخشی از یک استوانه که آن را وابسته به نبونید پادشاه بابل می‌دانستند، به راستی پاره‌ای از استوانه کورش بزرگ، از رج های ۳۶ تا ۴۳ است. پس از این آگاهی، این پاره از استوانه که در دانشگاه «ییل» (Yale)، در آمریکا نگهداری می‌شد، به موزه بریتانیا در لندن برده شد و به استوانه پیشین پیوست.
پژوهش‌های زبان‌شناسی روی دوتکه استخوان سنگواره شده اسب که در موزه شهر «ممنوعه» ، در چین نگهداری می‌شوند، منجر به شناسایی نسخه چینی منشور کورش شد. دیرینگی این استخوان‌ها به دوره شاهنشاهی هخامنشیان بازمی‌گردد.
نخستین بیانیه حقوق بشر
جهان امروز این سند را نخستین منشور حقوق بشر می‌خواند. در سال ۱۹۷۱ میلادی، سازمان ملل آن را به شش زبان رسمی این سازمان منتشر کرد و بدلی از این منشور در مقر سازمان ملل متحد، در شهر نیویورک نگهداری می‌شود.
برابری داشته‌های منشور با دیگر سندهای تاریخی :
در تورات
درباره فرمان کورش مبنی بر آزادی یهودیان، اشاره‌هایی در باب‌های گوناگون «عزرا» و «اشعیا» در کتاب تورات(عهد عتیق) در دست است: «خداوند روح کورش، پادشاه فارس را برانگیخت تا در تمامی کشورهای خود فرمانی صادر کند و در آن بنویسد که کورش پادشاه فارس چنین می‌فرماید: یهوه خدای آسمان مرا چنین امر فرموده‌است خانه‌ای برای او در اورشلیم که در یهودا است، برپا کنم. پس همگی برخاسته و روان شدند تا خانه خداوند را بسازند و کورش پادشاه، ظرف های خانه خداوند را که نبوکدنصر (بخت‌النصر) آن‌ها را از اورشلیم آورده و در خانه خود گذاشته بود، بیرون آورد و به رییس یهودیان سپرد».
در رویدادنامه نبونید
ورود کورش «بدون جنگ و پیکار» به شهر بابل، در یک سالنامه بابلی نامور به «رویدادنامه نبونید» ،چنین آمده است: «در روز شانزدهم ماه تشریتو (۱۲ مهر ۱۱۶۰ پیش از هجری خورشیدی/ ۱۱ اکتبر ۵۳۹ پیش از میلاد)، «گَئوبَروَه»، فرماندار «گوتیوم»، همراه با سپاه کورش بدون جنگ و پیکار به بابل اندر آمد».
بخش‌هایی از این منشور
اینك كه به یاری مزدا ، تاج پادشاهی ایران و بابل و كشورهای جهت‌های چهارگانه را به سر گذاشته‌ام، می‌گویم که : تا روزی كه من زنده هستم و مزدا فره پادشاهی را به من می‌دهد، دین و آیین و رسم‌های ملت‌هایی را كه من پادشاه آن‌ها هستم، گرامی خواهم شمرد و نخواهم گذاشت كه فرمانروایان و زیردستان من، دین و آیین و رسم‌های ملت‌هایی كه من پادشاه آن‌ها هستم یا ملت‌های دیگر را کوچک و خوار بشمارند یا به آن‌ها دشنام گویند .
من از امروز كه تاج شاهی را بر سرنهاده‌ام، تا روزی كه زنده هستم و مزدا فره پادشاهی را به من می‌دهد، هرگز شهریاری خود را بر هیچ ملتی تحمیل نخواهم كرد و هر ملتی آزاد است، كه مرا برای فرمانروایی بر خود بپذیرد و یا نه. هرگاه نخواهد مرا پادشاه خود بداند، من برای پادشاهی بر آن ملت به جنگ روی نخواهم آورد.
من تا روزی كه پادشاه ایران و بابل و كشورهای جهت‌های چهارگانه هستم ، نخواهم گذاشت ، كسی به دیگری ستم كند و اگر به کسی بیدادی رفت ، من داد او را از ستمگر خواهم ستاند و به او بازخواهم داد و ستمگر را مجازات خواهم كرد.
از مزدا خواهانم ، مرا در راه اجرای پیمان‌هایی كه نسبت به ایران و بابل و مردم کشورهای چهارگانه پیمان بسته‌ام ، پیروز گرداند. من تا روزی كه پادشاه هستم ، نخواهم گذاشت دارایی دیگری را به‌زور یا به هرگونه دیگر ، بدون پرداخت بهای آن و فراهم آوردن خرسندی دارنده دارایی ، به چنگ آورند .
من تا روزی كه زنده هستم، نخواهم گذاشت کسی، دیگری را به بیگاری بگیرد و بدون پرداخت مزد، او را به كار وادارد. من امروز می‌گویم هر كس آزاد است تا هر دینی را كه دوست دارد برگزیند و در هر جای كه دوست دارد سكونت كند، به‌شرط اینكه در آنجا حق كسی را به‌زور نگیرند و هر کاری را كه دوست دارد پیش بگیرد و دارایی خود را به هر روش كه خواهان است به کار برد ، به‌شرط اینكه گزندی به حقوق دیگران نزند.
من اعلام می‌کنم كه هر كس پاسخگوی رفتار خود است و هیچ‌کس را نباید به‌جای لغزش یا گناهی كه یكی از خویشاوندانش كرده، به کیفر رساند. از به کیفر رساندن برادر گناهكار و برعكس به‌کلی جلوگیری می‌شود و اگر از یك فرد خانواده یا تباری گناهی سر زد، تنها تبهکار باید به سزای خود برسد ، نه دیگران .
من تا روزی كه به یاری مزدا پادشاهی می‌كنم، نخواهم گذاشت كه مردان و زنان را به نام غلام و كنیز بفروشند و فرمانروایان و زیردستان من مكلف هستند تا در بخش فرمانروایی و ماموریت خود از فروش و خرید مردان و زنان به نام غلام و كنیز جلوگیری کنند و رسم بردگی باید همگی از جهان برافتد و از مزدا خواهانم تا مرا در راه اجرای پیمان‌هایی كه نسبت به ملت‌های ایران و بابل و ملت‌های کشورهای چهارگانه پذیرفته‌ام، پیروز بدارد .
کامران فریدونی
مسئول کتابخانه و مربی پرورشی
دبیرستان و هنرستان ماندگار فیروزبهرام